Onderzoek: 1 op 3 Vlamingen durft mening niet uiten op het werk

Uit een onderzoek naar de sociale verkiezingen blijkt dat meer dan één op de drie Vlamingen hun mening niet durft te uiten op het werk en bijna vier op de tien terugschrikken om zich kwetsbaar op te stellen. Ondanks enkele tegenstanders is er dus nog steeds een breed draagvlak voor de sociale verkiezingen.

Ander nieuws van de dag:

• Aanpassingen van de lonen - mei 2024 (Partena Professional)

• Sekswerkers krijgen de bescherming van een arbeidsovereenkomst (SD Worx)

• Sluitingsvergoeding en overbruggingsvergoeding binnenkort ook voor werknemers van ondernemingen zonder handels- of industriële finaliteit (EasyPay Group)

• Versoepeling voorwaarden om erkend te worden als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering op komst in het kader van tijdskrediet eindeloopbaan (EasyPay Group)

Het cijfer: 9,1%

De loonkost per gewerkt uur in België steeg in 2023 met 9,1% tot gemiddeld €27,44. In Brussel kampen bedrijven met de hoogste kosten (gemiddeld €31,45), gevolgd door Vlaanderen (€29,10) en Wallonië (€25). Sectoren als metaalbouw en chemie hebben hoge kosten, terwijl kleinhandel lagere kosten heeft. Verschillende factoren, waaronder contracttypes en absenteïsme, beïnvloeden deze kosten.

Overgang naar volledig online indienen van loopbaanonderbrekingen bij RVA

Vanaf 1 juni 2024 is het niet meer mogelijk om een gemengde aanvraag voor loopbaanonderbreking in te dienen bij de RVA. Alle aanvragen moeten dan volledig online of volledig op papier worden ingediend. Later dit jaar verdwijnt de papieren procedure volledig, enkel online aanvragen blijven mogelijk. Uitzonderingen gelden nog voor onderwijs, militairen en bepaalde overheidsinstanties.

Tatoeages en piercings op de werkvloer: grenzen en richtlijnen

Werkgevers mogen geen algemeen verbod op tatoeages en piercings opleggen, aangezien dat een beperking van de fundamentele rechten en vrijheden van de werknemer zou zijn. Maar ze kunnen wel redelijke eisen stellen, zoals het verbergen ervan bij klantencontact of een verbod opleggen vanwege veiligheid en hygiëne, bv. in voeding en machinebediening. Ook bij het selectieproces mag je alleen criteria in overweging nemen die van belang zijn voor de aard en de uitoefeningsvoorwaarden van de functie.

67% van bedrijven wilt ook gebruik maken van flexi-jobs

Uit onderzoek blijkt dat 67% van de bedrijven zonder toegang tot flexi-jobs er wel gebruik van zou willen maken, vooral tijdens piekperiodes. De voornaamste voordelen die aangehaald worden zijn kostenbesparing en minder administratieve rompslomp. De interesse is het grootst in Brussel (73%) en bij middelgrote en grote bedrijven.

Ander nieuws van de dag:

• Een eindejaarspremie vanaf 2024 in het Aanvullend Paritair Comité voor de non-profitsector (PC 337) (Securex)

• Welzijn op de luchthaven en de luchtvaartsector (FOD WASO)

• Inzetbaarheidsbevorderende maatregelen alweer in aangepaste vorm (SD Worx)

• Binnenkort nog meer wijzigingen aan toepassingsgebied flexi-jobs (EasyPay Group)

Het cijfer: 83,3%

Belgische werknemers waren, ten opzichte van de afgelopen vijf jaar, zelden zo weinig afwezig op het werk als in 2023. De productiviteit steeg tot 83,3%, met 208 dagen effectief werken per voltijdse werknemer. Dit komt vooral omdat er vorig jaar minder gebruik is gemaakt van systemen van loopbaanonderbreking. Ziekteverzuim blijft de grootste reden voor afwezigheid, vooral bij grote bedrijven, maar daalde toch licht naar 7,9%.

Webinar “Mensgericht digitaliseren” op 30 mei 2024

Op 30 mei 2024 organiseert het Belgisch Focal Point van EU-OSHA het webinar "Mensgericht digitaliseren" binnen de campagne "Veilig en gezond werken in de digitale samenleving". Het behandelt Belgische en Europese wetgeving over digitale technologieën, bespreekt effecten van digitalisering op mensen en benadrukt een mensgerichte aanpak.

Nieuwe wetgeving ergonomie op komst

Hoewel de laatste tijd de nadruk vooral ligt op mentale en psychosociale risico's op het werk, blijft lichamelijke belasting een groot probleem. In 2020 rapporteerde VerV dat 57% van de Belgische werknemers werkgerelateerde gezondheidsproblemen toeschrijft aan lichamelijke klachten. De wetgeving rond ergonomie wordt aangepast en uitgebreid, met aandacht voor risicoanalyse, opleiding en gezondheidstoezicht. Veranderingen worden verwacht na publicatie van het definitieve besluit.

Ministerraad 3 mei 2024

De ministerraad van vrijdag 3 mei 2024 heeft enkele interessante nieuwe ontwerpen van koninklijk besluit goedgekeurd:

• Elektronisch indienen van aanvraag voor onderbrekingsuitkeringen: vanaf 1 juli 2024
• Verhoging van de mobiliteitsvergoeding
• Ambtenarenzaken: invoering van een arbeidsregeling van drie vijfde van de volledige prestaties
• Ambtenarenzaken: omstandigheidsverlof bij zwangerschapsverlies (FOD BOSA)

Aanpassingen voortvloeiend uit de indexoverschrijding

Als gevolg van de indexoverschrijding die plaatsvond in april, worden de volgende bedragen aangepast vanaf 1 mei 2024:

• Flexi-loon horeca: flexi-uurloon €11,41 en flexi-vakantiegeld €0,88 per uur (totaal €12,29)
• Werkbonus - grensbedragen na indexaanpassing
• Huisarbeiders - aantal arbeidsdagen: GGMM €2.070,48
• Decava - loonplafonds inhoudingen

Het cijfer: 1206

In het eerste kwartaal van 2024 registreerde het MEC (Meldpunt voor Eerlijke Concurrentie) 1.206 meldingen van zwartwerk (t.o.v. 1.810 meldingen in totaal). Het MEC is een online portaal waar iedereen, natuurlijk of rechtspersoon, sociale fraude kan melden. Het SIOD heeft een volledige overzicht gemaakt van alle meldingen die in het eerste kwartaal zijn ontvangen.

Verplichting tot herplaatsing vóór ontslag na erkende handicap

Een gerechtelijke beslissing gebaseerd op de Europese richtlijn 2000/78 legt een chronologische procedure op aan de werkgever wanneer een werknemer tijdens de arbeidsrelatie als gehandicapt wordt erkend. Als de werkgever het arbeidscontract wil beëindigen vanwege deze erkenning, moet hij eerst de werknemer herplaatsen naar een meer geschikte functie, of maatregelen hebben genomen om de arbeidsomstandigheden van de werknemer aan te passen in dezelfde functie.

Versoepelde regels voor de organisatie van een gemeenschappelijke interne dienst

Op 2 mei werd een nieuw koninklijk besluit gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Dit besluit heeft als voornaamste doel het onderscheid te maken tussen kleine en grote gemeenschappelijke interne diensten. De grens wordt bepaald aan de hand van 3 criteria: 10 werkgevers, 2000 werknemers en het bestaan van een afdeling belast met medisch toezicht. Als aan deze 3 criteria niet wordt voldaan, is het mogelijk om een kleine gemeenschappelijke interne dienst voor preventie en bescherming op het werk te organiseren met behulp van enkele vereenvoudigde stappen. De inwerkingtreding van het koninklijk besluit is voorzien op 1 juli 2024. Er zijn ook overgangsmaatregelen gepland.

Tewerkstelling in maart 2024

De RSZ heeft haar tewerkstellingsbarometer voor maart 2024 gepubliceerd. In vergelijking met maart 2023 is de tewerkstelling van jongeren onder de 25 jaar met 4,4% gedaald. De leeftijdsgroep 25-39 jaar daalde met 0,2%. Bij werknemers boven de 40 jaar stelt de RSZ een stijging vast (+0,4% voor de 40-49-jarigen, en +0,7% voor de 50-64-jarigen). Deze barometer verschijnt ieder kwartaal en maakt een vergelijking op jaarbasis.

Het cijfer: 3,3 miljoen

Uit onderzoek van ING blijkt dat 3,3 miljoen Belgische banen door AI beïnvloed worden. Hoewel 42% vreest voor banenverlies door AI, denkt slechts 3% dat hun eigen baan bedreigd is. AI zal naar verwachting geen significante werkloosheid veroorzaken, maar zal de productiviteitsgroei langzaam stimuleren, vooral na enkele jaren.

Nieuwe vereisten voor behoud van RSZ-kortingen na veranderingen

Voor werkgevers die RSZ-kortingen willen behouden na veranderingen zoals een fusie, geldt nu een nieuwe regel, namelijk dat je de fusieovereenkomst automatisch aan de RSZ moet doorsturen bij het verzoek tot voortzetting van de korting. Dit geldt voor bepaalde RSZ-kortingen, zoals oudere werknemerskortingen en korting op eerste aanwervingen.

Bescherming van werknemers tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen

Enkele maanden geleden rapporteerden we over het wetsontwerp om werknemers die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaan te beschermen tegen ontslag en discriminatie. Deze wet is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 18 april 2024, en is dus van kracht sinds 28 april 2024. Ontslag is enkel nog mogelijk om redenen los van de behandeling en de bescherming geldt voor twee maanden na kennisgeving via medisch attest.

32-uren werkweek of 38 uren over 4 dagen?

Vlaamse kmo's tonen weinig animo voor een verkorte werkweek tot 32 uur met behoud van het voltijdse loon. Ongeveer 90% zegt dat het onhaalbaar is, vooral vanwege vrees voor stijgende kosten. Daarentegen staat 15% wel open voor een 38-urige werkweek verspreid over vier dagen.

Het cijfer: 36%

36% van ernstige arbeidsongevallen gebeurde in 2023 bij werknemers met minder dan 1 jaar ervaring. De meest voorkomende verwondingen zijn breuken (65%), brandwonden (11%) en vleeswonden (3%). Vallen van hoogte en het verlies van controle over machines zijn de belangrijkste oorzaken. Liantis benadrukt het belang van een veiligheidsopleiding en de herhaling van veiligheidsrichtlijnen voor nieuwe werknemers.

De spilindex is overschreden

De inflatie bedroeg in april 3,37%, met als gevolg dat de spilindex is overschreden. Dit betekent dat de lonen van het overheidspersoneel in twee maanden zullen stijgen met 2% (alsook de uitkeringen en pensioenen volgende maand).

Wat er te wachten staat in mei

Mei is best een drukke maand op HR-gebied. Zo vallen er 3 feestdagen in de werkweek en vinden de sociale verkiezingen plaats tussen 13 en 26 mei 2024. Daarnaast begint in veel bedrijven de berekening van het vakantiegeld en zijn er vanaf 1 mei 2024 versoepelde regels voor het tewerkstellen van werknemers van buiten de EER.

Flexi-jobs: opt-in of opt-out vanaf 1 april 2024

Op 25 april 2024 verscheen in het Belgisch Staatblad het koninklijk besluit dat het toepassingsgebied van de flexi-jobtewerkstelling retroactief wijzigt vanaf 1 april 2024. Zo hebben hebben bepaalde sectoren flexi-jobs geheel of gedeeltelijk ingevoerd (opt-in), zoals kinderopvang in Vlaanderen. Andere sectoren, zoals landbouw, hebben flexi-jobs opgeschort (opt-out).

Effect van gewijzigde schoolvakanties op Belgische kmo’s

Veel Waalse kmo's (48,5%) ervaren problemen met hun personeelsplanning en vakanties door de aangepaste schoolvakanties, terwijl slechts 7,6% het gemakkelijker vindt. In Brussel is dit respectievelijk 35,2% en 3,6%. Grotere kmo's hebben er meer moeite mee. In Vlaanderen veroorzaken de veranderingen weinig problemen, behalve in Vlaams-Brabant (15%).