Webinar “Mensgericht digitaliseren” op 30 mei 2024

Op 30 mei 2024 organiseert het Belgisch Focal Point van EU-OSHA het webinar "Mensgericht digitaliseren" binnen de campagne "Veilig en gezond werken in de digitale samenleving". Het behandelt Belgische en Europese wetgeving over digitale technologieën, bespreekt effecten van digitalisering op mensen en benadrukt een mensgerichte aanpak.

Nieuwe wetgeving ergonomie op komst

Hoewel de laatste tijd de nadruk vooral ligt op mentale en psychosociale risico's op het werk, blijft lichamelijke belasting een groot probleem. In 2020 rapporteerde VerV dat 57% van de Belgische werknemers werkgerelateerde gezondheidsproblemen toeschrijft aan lichamelijke klachten. De wetgeving rond ergonomie wordt aangepast en uitgebreid, met aandacht voor risicoanalyse, opleiding en gezondheidstoezicht. Veranderingen worden verwacht na publicatie van het definitieve besluit.

Ministerraad 3 mei 2024

De ministerraad van vrijdag 3 mei 2024 heeft enkele interessante nieuwe ontwerpen van koninklijk besluit goedgekeurd:

• Elektronisch indienen van aanvraag voor onderbrekingsuitkeringen: vanaf 1 juli 2024
• Verhoging van de mobiliteitsvergoeding
• Ambtenarenzaken: invoering van een arbeidsregeling van drie vijfde van de volledige prestaties
• Ambtenarenzaken: omstandigheidsverlof bij zwangerschapsverlies (FOD BOSA)

Aanpassingen voortvloeiend uit de indexoverschrijding

Als gevolg van de indexoverschrijding die plaatsvond in april, worden de volgende bedragen aangepast vanaf 1 mei 2024:

• Flexi-loon horeca: flexi-uurloon €11,41 en flexi-vakantiegeld €0,88 per uur (totaal €12,29)
• Werkbonus - grensbedragen na indexaanpassing
• Huisarbeiders - aantal arbeidsdagen: GGMM €2.070,48
• Decava - loonplafonds inhoudingen

Het cijfer: 1206

In het eerste kwartaal van 2024 registreerde het MEC (Meldpunt voor Eerlijke Concurrentie) 1.206 meldingen van zwartwerk (t.o.v. 1.810 meldingen in totaal). Het MEC is een online portaal waar iedereen, natuurlijk of rechtspersoon, sociale fraude kan melden. Het SIOD heeft een volledige overzicht gemaakt van alle meldingen die in het eerste kwartaal zijn ontvangen.

Verplichting tot herplaatsing vóór ontslag na erkende handicap

Een gerechtelijke beslissing gebaseerd op de Europese richtlijn 2000/78 legt een chronologische procedure op aan de werkgever wanneer een werknemer tijdens de arbeidsrelatie als gehandicapt wordt erkend. Als de werkgever het arbeidscontract wil beëindigen vanwege deze erkenning, moet hij eerst de werknemer herplaatsen naar een meer geschikte functie, of maatregelen hebben genomen om de arbeidsomstandigheden van de werknemer aan te passen in dezelfde functie.

Versoepelde regels voor de organisatie van een gemeenschappelijke interne dienst

Op 2 mei werd een nieuw koninklijk besluit gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Dit besluit heeft als voornaamste doel het onderscheid te maken tussen kleine en grote gemeenschappelijke interne diensten. De grens wordt bepaald aan de hand van 3 criteria: 10 werkgevers, 2000 werknemers en het bestaan van een afdeling belast met medisch toezicht. Als aan deze 3 criteria niet wordt voldaan, is het mogelijk om een kleine gemeenschappelijke interne dienst voor preventie en bescherming op het werk te organiseren met behulp van enkele vereenvoudigde stappen. De inwerkingtreding van het koninklijk besluit is voorzien op 1 juli 2024. Er zijn ook overgangsmaatregelen gepland.

Tewerkstelling in maart 2024

De RSZ heeft haar tewerkstellingsbarometer voor maart 2024 gepubliceerd. In vergelijking met maart 2023 is de tewerkstelling van jongeren onder de 25 jaar met 4,4% gedaald. De leeftijdsgroep 25-39 jaar daalde met 0,2%. Bij werknemers boven de 40 jaar stelt de RSZ een stijging vast (+0,4% voor de 40-49-jarigen, en +0,7% voor de 50-64-jarigen). Deze barometer verschijnt ieder kwartaal en maakt een vergelijking op jaarbasis.

Het cijfer: 3,3 miljoen

Uit onderzoek van ING blijkt dat 3,3 miljoen Belgische banen door AI beïnvloed worden. Hoewel 42% vreest voor banenverlies door AI, denkt slechts 3% dat hun eigen baan bedreigd is. AI zal naar verwachting geen significante werkloosheid veroorzaken, maar zal de productiviteitsgroei langzaam stimuleren, vooral na enkele jaren.

Nieuwe vereisten voor behoud van RSZ-kortingen na veranderingen

Voor werkgevers die RSZ-kortingen willen behouden na veranderingen zoals een fusie, geldt nu een nieuwe regel, namelijk dat je de fusieovereenkomst automatisch aan de RSZ moet doorsturen bij het verzoek tot voortzetting van de korting. Dit geldt voor bepaalde RSZ-kortingen, zoals oudere werknemerskortingen en korting op eerste aanwervingen.

Bescherming van werknemers tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen

Enkele maanden geleden rapporteerden we over het wetsontwerp om werknemers die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergaan te beschermen tegen ontslag en discriminatie. Deze wet is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 18 april 2024, en is dus van kracht sinds 28 april 2024. Ontslag is enkel nog mogelijk om redenen los van de behandeling en de bescherming geldt voor twee maanden na kennisgeving via medisch attest.

32-uren werkweek of 38 uren over 4 dagen?

Vlaamse kmo's tonen weinig animo voor een verkorte werkweek tot 32 uur met behoud van het voltijdse loon. Ongeveer 90% zegt dat het onhaalbaar is, vooral vanwege vrees voor stijgende kosten. Daarentegen staat 15% wel open voor een 38-urige werkweek verspreid over vier dagen.

Het cijfer: 36%

36% van ernstige arbeidsongevallen gebeurde in 2023 bij werknemers met minder dan 1 jaar ervaring. De meest voorkomende verwondingen zijn breuken (65%), brandwonden (11%) en vleeswonden (3%). Vallen van hoogte en het verlies van controle over machines zijn de belangrijkste oorzaken. Liantis benadrukt het belang van een veiligheidsopleiding en de herhaling van veiligheidsrichtlijnen voor nieuwe werknemers.

De spilindex is overschreden

De inflatie bedroeg in april 3,37%, met als gevolg dat de spilindex is overschreden. Dit betekent dat de lonen van het overheidspersoneel in twee maanden zullen stijgen met 2% (alsook de uitkeringen en pensioenen volgende maand).

Wat er te wachten staat in mei

Mei is best een drukke maand op HR-gebied. Zo vallen er 3 feestdagen in de werkweek en vinden de sociale verkiezingen plaats tussen 13 en 26 mei 2024. Daarnaast begint in veel bedrijven de berekening van het vakantiegeld en zijn er vanaf 1 mei 2024 versoepelde regels voor het tewerkstellen van werknemers van buiten de EER.

Flexi-jobs: opt-in of opt-out vanaf 1 april 2024

Op 25 april 2024 verscheen in het Belgisch Staatblad het koninklijk besluit dat het toepassingsgebied van de flexi-jobtewerkstelling retroactief wijzigt vanaf 1 april 2024. Zo hebben hebben bepaalde sectoren flexi-jobs geheel of gedeeltelijk ingevoerd (opt-in), zoals kinderopvang in Vlaanderen. Andere sectoren, zoals landbouw, hebben flexi-jobs opgeschort (opt-out).

Effect van gewijzigde schoolvakanties op Belgische kmo’s

Veel Waalse kmo's (48,5%) ervaren problemen met hun personeelsplanning en vakanties door de aangepaste schoolvakanties, terwijl slechts 7,6% het gemakkelijker vindt. In Brussel is dit respectievelijk 35,2% en 3,6%. Grotere kmo's hebben er meer moeite mee. In Vlaanderen veroorzaken de veranderingen weinig problemen, behalve in Vlaams-Brabant (15%).

Pensioenkloof in België vs. rest van Europa

België zit qua pensioenkloof tussen mannen en vrouwen in de EU-middenmoot. Bij 65-plussers zonder eigen pensioen staat België op de vierde plaats, na Spanje, Griekenland, en Italië. Ongelijkheden op de arbeidsmarkt liggen aan de oorsprong van deze kloof, maar herverdelende pensioensystemen kunnen ze wel verkleinen.

De HR juridische vraag: accumulatie van nevenactiviteit

We hebben de volgende vraag ontvangen van de heer Michael W., manager van een KMO: "Heeft een werknemer het recht om een nevenactiviteit uit te oefenen zonder zijn werkgever hiervan op de hoogte te brengen?". Onze partner Yelaw beschrijft de verplichtingen en hun beperkingen, en onderzoekt de aspecten van mogelijke sancties. Als je ook een vraag hebt, mail ze dan naar legal@hralert.be.

Het cijfer: 0,27

Het gemiddelde bedrag voor een fietsvergoeding steeg het afgelopen jaar met 11%, naar bijna €0,27/km. Het is bijna een jaar geleden sinds de verplichting voor de privésector is ingelast. Ook zien we 20% meer fietsleasings, waardoor werknemers meer naar werk fietsen.

Bedrijfscultuur essentieel voor succesvol welzijnsbeleid

De UGent en Liantis onderzochten de impact van welzijnsinterventies op het werk. Het succes ervan blijkt grotendeels afhankelijk van de heersende bedrijfscultuur. Betrokkenheid en collegialiteit zijn dus essentieel als je resultaten wil behalen bij acties zoals burn-outpreventie en ergonomie.

Flexi-jobs groeien voornamelijk in traditionele sectoren

Flexi-jobs winnen steeds meer terrein, maar vooral in de traditionele sectoren. Nieuwe sectoren tonen minder interesse, met slechts 0,46% flexi-jobbers in het eerste kwartaal van 2024. Opvallend is de stijging van 65-plussers als flexi-jobbers, van 12,98% naar 19,31% in dezelfde periode.

Boomerang recruitment: terugkeer van ex-werknemers is groeiende trend

Een op de drie werkgevers merkt een stijging op van ex-werknemers die willen terugkeren. Dit fenomeen, 'boomerang recruitment' genaamd, is een groeiende trend. Het onderstreept het belang van een goede bedrijfscultuur en waardevolle exitgesprekken. Het benadrukken van de waarde van ex-werknemers en het onderhouden van contact kan waardevolle kansen bieden voor zowel werknemers als werkgevers.

Maaltijdcheques: favoriete loonvoordeel

In Vlaams-Brabant, Limburg en West-Vlaanderen profiteert meer dan 60% van de werknemers van maaltijdcheques. Sectoren zoals internationale handel en logistiek zijn koplopers met 84% deelnemers. Belgische werknemers beschouwen maaltijdcheques als favoriet loonelement, met een gemiddelde waarde van €6,50 per cheque.

Woon-werkongevallen stijgen

Het aantal alternatieven voor auto's, zoals e-steps en elektrische fietsen, groeit snel. Deze 'zachte mobiliteitsshift' heeft ook een invloed op het aantal woon-werkongevallen. P&V Groep ziet een stijging van 15% in woon-werkongevallen tussen 2022 en 2023. Preventie is cruciaal, waarbij rekening moet worden gehouden met de transportvoorkeuren van werknemers en regionale kenmerken. Ongevallen zijn frequenter in de ochtend en tijdens de winter. Het aandeel ongevallen met tweewielers is met 50% gestegen sinds 2017, vooral in Vlaanderen en Brussel.